Bron: TC Tubantia d.d. 8 april 2023

'Hoort bij je opvoeding.' 'Moet van de dokter.' Of: 'Je houdt je mond'. Ongelooflijk wat er verzonnen wordt en waarmee gedreigd wordt om meisjes seksueel te misbruiken, aldus Noor Goeman. Zij heeft er haar levenswerk van gemaakt vrouwen te helpen die als kind zijn misbruikt. Nu is er een podcast.

Door: MARJON KOK

Steeds opnieuw wordt Noor Goeman (63) geraakt door de verhalen die ze hoort. Door wat er gebeurd is. Door de gewiekste manier waarop kwetsbare kinderen in het web worden gesponnen. Door de bedreigingen. Maar zeker ook door de diepe impact die seksueel misbruik heeft op het latere leven van vrouwen. 

Samen met haar collega Lonneke Hoogstraten (ook maatschappelijk werker) begeleidt Goeman de STERker-verwerkingsgroep voor vrouwen die in hun jeugd seksueel misbruikt zijn. Ze helpen vrouwen om in te zien dat het niet hun schuld is.

Boos

Goeman: "Vrouwen zijn vaak zó boos op het kind dat ze ooit waren. 'Ik had 'nee' moeten zeggen'. 'Ik had weg moeten lopen'. 'Ik had het moeten vertellen'. Hoe vaak wij niet herhalen: Maar hoe oud was je? Het gaat altijd over iemand die meer macht heeft, die sterker is. De daders gaan steeds wat verder. Zo ver dat deze vrouwen achteraf vaak denken: Ik deed hier aan mee. Het schuldgevoel en de schaamte maken dat ze het niet durven te vertellen. Hoe eenzaam en verdrietig is dat, helemaal alleen met zo'n groot geheim."

Dat heeft veel impact. Goeman: "Deze vrouwen zijn vaak ontzettend op hun hoede. In de supermarkt, met hun karretje in de rij, houden ze bijvoorbeeld precies in de gaten wie er achter hen staat. Hoeveel energie dat niet kost." Maar de gevolgen kunnen nog ernstiger zijn. "Je ziet met regelmaat dat deze vrouwen op latere leeftijd weer misbruikt worden. Als je nooit serieus bent genomen in het aangeven van je grenzen, dan denk je op een gegeven moment: Het zal er wel bij horen."

Het heeft gevolgen voor relaties. "Als je in je jeugd alleen negatieve aandacht gewend was, dan ben je al snel blij als iemand aardig voor je is." Ook heeft het invloed op het opvoeden. Goeman: "Hoe lastig is het om goed te reageren op het verdriet van je kinderen als er nauwelijks aandacht was voor jouw emoties. Hoe kun je weten wat normaal en wat niet normaal is?"

Dan de financiële situatie. "Je ziet dat mensen sneller in de schulden komen, omdat ze iets willen compenseren. Ze willen dat hun kinderen het wel goed hebben." Dan de ontwikkeling van jezelf. "Het is moeilijk om te studeren als je steeds bezig bent met de gedachte: Wat gebeurt er als ik straks thuis kom?"

Het heeft dus effect op veel gebieden, zegt Noor. "En daar hoor je eigenlijk maar weinig over. In de media gaat de aandacht vooral uit naar de aangiftes, de straffen, de daders. Terwijl vrouwen met de gevolgen moeten leven."

Eén op de vier

Eén op de vier vrouwen is in haar jeugd seksueel misbruikt. Dat zijn de cijfers. Noor Goeman nuanceert dat wel. "Want dat gaat van een tik op de billen tot stelselmatige verkrachtingen. Wij zeggen zelf dat één op de vier vrouwen voor haar 25ste te maken heeft met seksueel grensoverschrijdend gedrag."

Zelf vindt ze het heel vervelend om in het donker in de stad naar huis te lopen. Ze weet waar dat vandaan komt en het heeft geen grote impact. "Maar toch beperkt die kleine angst je 's avonds even. Stel je voor: mensen die misbruikt zijn hebben dat continu en heel erg."

Een voorbeeld. In een van haar STERker-groepen vertelde een vrouw hoe ze steeds het beeld ziet van zichzelf als klein meisje op de boerderij van haar ouders en hoe ze op de ladder naar de hooimijt klimt, gaat klaarliggen en wacht op de man die haar zal misbruiken. Door dit beeld schaamt ze zich dood voor zichzelf. 'Ik heb er aan meegewerkt!' In de groep komt ze erachter dat het een overlevingsmechanisme is. Goeman: "Ze heeft vaak geprobeerd weerstand te bieden, kwam wel eens niet opdagen, maar dan werd het de volgende keer nog erger. Het einde van het liedje was dat het meisje dacht: Als ik vast klaarlig, dan is het snel weer over en loop ik de minste pijn op."

Ervaringen delen

In de groep wordt naar de context gekeken waarbinnen het seksueel misbruik kon plaatshebben. Goeman: "En er is veel aandacht voor de gevolgen die dat heeft op het huidige leven. We geven uitleg over het ontstaan van angsten, wantrouwen naar anderen, steeds weer in moeilijke situaties belanden. We hebben het over schuld- en schaamtegevoel." Door de STERker-groep kregen veel vrouwen hun leven weer een beetje terug. "Praten helpt. Liefst zo snel mogelijk, zodat het je leven niet nog verder overneemt."

Podcast

Daarom maakten Goeman en haar collega een podcast waarmee ze de impact van seksueel misbruik onder de aandacht brengen. Vrouwen delen hun ervaringen, over wat het met hen deed, en hoe ze angsten overwonnen en meer zelfvertrouwen kregen. "Dat is een groot cadeau aan jezelf."

Noor Goeman wil op deze manier vrouwen overtuigen dat ze de stap naar STERker kunnen zetten. Goeman: "Laten zien dat het gewone vrouwen zijn die een naar verleden hebben. De caissière van de supermarkt om de hoek, de lerares, de tandarts of haar assistente. Bijna niemand wil er in een groep over praten, tot ze er in zitten. De herkenbaarheid, de steun en de hulp. Die zijn goud waard. We gunnen het deze vrouwen, want het is zo oneerlijk: word je als kwetsbaar kind misbruikt, heb je daar ook nog eens je hele leven last van."

Lees hier meer over onze STERker-verwerkingsgroep.